ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ

Η θέσπιση ορίων έκθεσης της Η/Μ ακτινοβολίας από χώρες και διεθνείς οργανισμούς έχει γίνει πλέον αναγκαίο και αναπόσπαστο κομμάτι για την προστασία του πληθυσμού. Η Διεθνής Επιτροπή για την Προστασία από τη Μη Ιοντίζουσα Ακτινοβολία (International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection – ICNIRP), αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organization – WHO), έχει εκδώσει οδηγίες έκθεσης που χρησιμοποιούνται από τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. Η ICNIRP πρότεινε το 1998 οδηγίες κατά τη σύνταξη του ισχύοντος προτύπου οι οποίες υιοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CENELEC (Commission European de Normalisation Electrotechnique) και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το 2018, η ICNIRP – βασιζόμενη σε υπάρχουσες μελέτες – ανακοίνωσε ένα σχέδιο νέων οδηγιών, στις οποίες τα όρια έκθεσης στις συχνότητες που λειτουργούν σήμερα τα συστήματα 2G, 3G, 4G και 5G είναι σχεδόν ίδια με εκείνα του 1998. Η ελληνική νομοθεσία είναι βασισμένη στις οδηγίες της ICNIRP. Τα όρια έκθεσης βασίζονται σε δημοσιευμένες επιστημονικές βιβλιογραφίες, καθώς και σε αποτελέσματα σχετικά με τη βραχυπρόθεσμη έκθεση.

Διεθνή Όρια που έχουν θεσπιστεί για την προστασία από την Η/Μ ακτινοβολία

Σύμφωνα με τις οδηγίες της ICNIRP προτείνεται ένα σύστημα δύο επιπέδων ως προς τα όρια επιτρεπτής έκθεσης: χαμηλότερα όρια για το γενικό πληθυσμό και υψηλότερα για τους επαγγελματικά ασχολούμενους σε χώρους έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, καθώς οι δεύτεροι έχουν γνώση των κινδύνων και μπορούν να λάβουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα προστασίας. Επιπλέον, ορίζονται βασικοί περιορισμοί που αφορούν σε δοσιμετρικά μεγέθη, αλλά και αντίστοιχα επίπεδα αναφοράς για τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία τα οποία μπορούν εύκολα να μετρηθούν. Επισημαίνεται ότι για τη διατύπωση των βασικών περιορισμών έχει χρησιμοποιηθεί ένας παράγοντας ασφάλειας (10 ως και 50), ο οποίος αντιπροσωπεύει την αβεβαιότητα εκτίμησης του ορίου εμφάνισης επιβλαβών επιπτώσεων στην υγεία.

Όρια για γενικό πληθυσμό

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει όρια και κανόνες για την έκθεση του γενικού κοινού (general public exprosure), σύμφωνα με την παρακάτω σύσταση:

  • Council Recommendation 1999/519/EC, “On the limitation of exposure of the general public to electromagnetic fields (0 Hz to 300 GHz),” Jul. 1999.

Ως  γενικός πληθυσμός (ή γενικώς «κοινό»), νοούνται όλοι οι άνθρωποι πλην των ασχολούμενων επαγγελματικά στις εγκαταστάσεις αντίστοιχου σταθμού. Η παραπάνω σύσταση στοχεύει στην προστασία της υγείας του γενικού κοινού και ως εκ’ τούτου έχει πεδίο εφαρμογής σε σχετικές περιοχές όπου μέλη του γενικού πληθυσμού εκτίθενται για πολύ χρόνο στα Η/Μ πεδία.

Όρια για τους εργαζομένους

Αντίστοιχα, για την έκθεση των ατόμων που εργάζονται κοντά σε πηγές Η/Μ ακτινοβολίας (occupational exposure), η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει όρια που περιγράφονται στην οδηγία:

  • Directive 2004/40/EC, “On the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks arising from physical agents (electromagnetic fields)”, Apr. 2004.

Ρυθμός Ειδικής Απορρόφησης SAR

Ο Ρυθμός Ειδικής Απορρόφησης (Specific Abrorption Rate – SAR) είναι το μέγεθος που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της ποσότητας της ενέργειας των ραδιοκυμάτων που απορροφάται από το ανθρώπινο σώμα. Οι επιτροπές, αλλά και η CENELEC, για τη θέσπιση των ορίων Η/Μ ακτινοβολίας βασίστηκαν σε διαταραχές συμπεριφοράς κατά την έκθεσή τους σε ακτινοβολία. Αναφερόμαστε σε δυσλειτουργίες, όπως η μη εκτέλεση μίας γνωσιακής λειτουργίας, τότε ο SAR που υπολογίζεται ισούται με 4 W/kg σωματικού βάρους.

Ζώνη Συχνοτήτων

Ένταση Ηλεκτρικού Πεδίου

Ε (V/m) (Αλγεβρική Έκφραση)

Ένταση Μαγνητικού Πεδίου

Η (Α/m) (Αλγεβρική Έκφραση)

Ισοδύναμη Πυκνότητα Ισχύος επιπέδου κύματος

S (W/m²) (Αλγεβρική Έκφραση)
0 – 1 Hz – 32000 –
1 – 8 Hz 10000 32000 έως 500 ( 32000/f² ) –
8 – 25 Hz 10000 500 έως 160 ( 4000/f ) –
0,0025 – 0,8 KHz 10000 έως 312,5 ( 250/f ) 160 έως 5 ( 4/√f ) –
0,8 – 3 KHz 312,5 έως 83,33 ( 250/f ) 5 –
3 – 150 KHz 87 5 –
0,15 – 1 MHz 87 4,87 έως 0,73 ( 0,73/f ) –
1 – 10 MHz 87 έως 27,51 ( 87/√f ) 0,73 έως 0,073 ( 0,0073/f ) –
10 – 400 MHz 28 0,073 2
400 – 2000 MHz 27,5 έως 61,49 ( 1,375 · √f ) 0,074 έως 0,165 ( 0,0037 · √f ) 2 έως 10 ( f/200 )
2 – 300 GHz 61 0,16 10

Επίπεδα αναφοράς για ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία από 0 Hz – 300 GHz, σύμφωνα με την έκδοση 1998 της ICNIRP.

Ζώνη Συχνοτήτων Μέσος Ρυθμός Ειδικής Απορρόφησης SAR (ολόκληρο σώμα) (W/Kg) Τοπικός Ρυθμός Ειδικής Απορρόφησης SAR (κεφάλι και κορμός) (W/Kg) Τοπικός Ρυθμός Ειδικής SAR Απορρόφησης (άκρα) (W/Kg)
100 kHz – 10 GHz 0,08 2 4

Ο  πίνακας αναφέρεται στις ζώνες συχνοτήτων από 100 kHz – 10 GHz όπως ορίζονται από την ICNIRP σχετικά με την απορροφούμενη ισχύ από τους ιστούς. Για τις υπόλοιπες ζώνες συχνοτήτων ο Ρυθμός Ειδικής Απορρόφησης θεωρείται αμελητέος.